Εφαρμόζοντας EQ σε φωνητικά

Η παραγωγή φωνητικών Tracks είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στην διαδικασία της μουσικής παραγωγής. Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε κάποια πολύ βασικά Tips σχετικά με την ρύθμιση και εφαρμογή των Equalizer επάνω σε αυτά. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι με την χρήση των EQ μπορείτε να βελτιώσετε δραματικά τον ήχο σε ηχογραφήσεις φωνητικών αλλά το βασικότερο ρόλο στην όλη διαδικασία δεν παύει να παίζει η ποιότητα της “πρώτης ύλης”. Θα πρέπει να έχετε πάντα στο μυαλό σας ότι το βέλτιστο αποτέλεσμα στην αλυσίδα παραγωγής φωνητικών ξεκινάει από την ποιότητα της ηχογράφησης. Για το λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό να είσαστε σίγουροι ότι έχετε επιλέξει το σωστό μικρόφωνο και ότι ο χώρος μέσα στον οποίο ηχογραφείτε δεν προκαλεί προβλήματα στην ηχογράφηση.

Είναι αρκετά σημαντικό να μάθετε να αναγνωρίζετε κάποια βασικά χαρακτηριστικά του ήχου της ανθρώπινης φωνής και πώς αυτά συσχετίζονται με την ανατομία μας. Με αυτό τον τρόπο θα μπορείτε να εντοπίζετε δυνητικά προβλήματα και να ξέρετε πώς πρέπει να κινηθείτε για να τα αντιμετωπίσετε. Ο ήχος που παράγεται από το ανθρώπινο σώμα συν-διαμορφώνεται από τον τρόπο που συνεργάζονται αυτά τα ανατομικά μας χαρακτηριστικά, αλλά και τον τρόπο που αυτά αλληλοεπηρεάζονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα το διάφραγμα και το στήθος παίζουν βασικό ρόλο στην διαμόρφωση των χαμηλών συχνοτήτων και το λεγόμενο “όγκο” της φωνής. Ο λαιμός και ο λάρυγγας είναι κυρίως υπεύθυνα για την διαμόρφωση του τονικού ύψους και των αρμονικών της φωνής (formants), τα οποία δραστηριοποιούνται κυρίως στις μεσαίες συχνότητες του ακουστικού φάσματος. Η ρινική κοιλότητα σε συνδυασμό με την στοματική κοιλότητα και τα τα υπόλοιπα εκφραστικά χαρακτηριστικά του προσώπου, συν-διαμορφώνουν με την σειρά τους κάποια σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του ήχου, ιδιαίτερα ακουστά στις υψηλές αλλά και τις μεσαίες συχνότητες.

Εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, οι συχνότητες αυτές δεν διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στον ήχο της φωνής. Ενδέχεται να περιέχουν ήχους που μπορεί να έχουν προκύψει από εξωτερικούς παράγοντες αλλά και ήχους τύπου “Pop”, τον χαρακτηριστικό ήχου μπάσου που προκύπτει από την απότομη απελευθέρωση αέρα ο οποίος χτυπάει το μικρόφωνο. Συνήθως είναι καλό να κόβουμε τις συχνότητες αυτές χρησιμοποιώντας ένα Low Cut φίλτρο με ρυθμιζόμενο Slope (Q) έτσι ώστε να καθαρίσουμε το περιεχόμενο από ανεπιθύμητους ήχους. Σε περίπτωσεις που εντοπίζετε ότι οι συχνότητες αυτές δίνουν σώμα και όγκο στην φωνή και θέλετε να τις διατηρήσετε, τότε χρησιμοποιήστε μικρές τιμές στην καμπύλη αποκοπής (π.χ. 12dB/ανα οκτάβα). Μπορείτε να δείτε περισσότερα για τους διαθέσιμους τύπους EQ σε αυτό το άρθρο.

Το εύρος αυτό είναι υπεύθυνο για το λεγόμενο “Boominess” της φωνής αλλά παράλληλα είναι οι συχνότητες που προσθέτουν τον όγκο και την ζεστασιά της (Warmth). Σε περίπτωση που ηχογραφείτε ανδρικές φωνές σε μικρά κλειστά δωμάτια, θα διαπιστώσετε ότι ίσως θα πρέπει να υποβαθμίσετε τις συχνότητες αυτές χρησιμοποιώντας ένα παραμετρικό Equalizer, αφού στην πλειονότητα των περιπτώσεων θα δημιουργήσουν προβλήματα στην μίξη. Από την άλλη πλευρά σε γυναικείες φωνές ίσως χρειαστεί να τις αφήσετε ανεπηρέαστες ή και ακόμα να τις τονίσετε ελαφρά. Αποφύγετε να τονίσετε υπερβολικά το εύρος αυτό και ειδικά σε περιπτώσεις που ηχογραφείτε σε μικρούς χώρους ή χώρους με κακή ακουστική.

Το εύρος αυτών των συχνοτήτων είναι υπεύθυνο για την “μουντάδα” της φωνής  που ενδέχεται να εντοπίζετε στα φωνητικά (με άκρως ΜΗ επιστημονικούς όρους το “Muddiness”). Εφόσον ακούτε ότι υπάρχει κάτι τέτοιο χρησιμοποιήστε ένα παραμετρικό EQ με μεσαίο προς στενό Q (ούτε πολύ στενό ούτε πολύ ευρύ) για να εντοπίσετε και να υποβαθμίσετε την συχνότητα που το προκαλεί. Αποφύγετε να τονίσετε την περιοχή αυτή εάν ηχογραφείτε σε μικρούς χώρους ή χώρους με κακή ακουστική.

To εύρος αυτών των συχνοτήτων περιέχει χαρακτηριστικά που προκύπτουν από την επιρροή της ρινικής μας κοιλότητας. Σε περιπτώσεις που παρατηρείτε ότι η φωνή του/της τραγουδιστή/ριας βγαίνει αρκετά από τη μύτη, υποβαθμίστε τις ελαφρά, χρησιμοποιώντας ένα παραμετρικό EQ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήχου με έντονο “Hockiness” είναι ο ήχος της καραμούζας. Σε περίπτωση που δεν εντοπίζετε Hockiness δεν χρειάζεται να τις υποβαθμίσετε, αφού αυτές είναι οι συχνότητες που είναι επισης υπεύθυνες για αυτό που εκλαμβάνουμε ως “μέταλλο” της φωνής.

Το εύρος αυτό αποτελεί την κύρια περιοχή της φωνής. Αποτελεί επίσης το εύρος συχνοτήτων όπου το αυτί μας είναι πιο ευαίσθητο αφού είναι εκπαιδευμένο να εντοπίζει την ανθρώπινη φωνή κατά προτεραιότητα. Δεν υπάρχουν στάνταρ συνταγές για το πώς να διαχειριστείτε το EQ για την περιοχή αυτή, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη σημασία και να την διαχειριστείτε με ακρίβεια. Είναι η περιοχή που δίνει τα χαρακτηριστικά του τόνου και της παρουσίας της φωνής. Αποτελεί επίσης την κύρια περιοχή που θα χρησιμοποιήσετε έτσι ώστε να εναρμονίσετε την φωνή μέσα στην υπόλοιπη μίξη. Εντοπίστε και αφαιρέστε μη αρμονικές “κακες” συχνότητες που ενδέχεται να εμπεριέχονται στο εύρος αυτό και φροντίστε να αναδείξετε και να εμπλουτίσετε τις αρμονικές. Φροντίστε επίσης ότι η μίξη σας διαθέτει χώρο για να ακουστούν οι συχνότητες αυτές. Για παράδειγμα σε περιπτώσεις που έχετε όργανα που έχουν πολύ έντονο περιεχόμενο στο ίδιο εύρος (όπως π.χ. κιθάρες) αντί να προσπαθήσετε να τις υπερκαλύψετε, ενισχύοντας υπερβολικά το EQ της φωνής, είναι προτιμότερο να υποβαθμίσετε τις συχνότητες αυτές στον ήχο της κιθάρας. Σε διαφορετική περίπτωση θα φορτώσετε υπερβολικά αυτή την ιδιαίτερα σημαντική περιοχή, κάτι που μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την συνολική σας μίξη.

Αποτελεί επίσης ένα πολύ σημαντικό εύρος συχνοτήτων που θα πρέπει να φροντίσουμε για τον ήχο της φωνής αφού η περιοχή αυτή φέρει τα βασικά χαρακτηριστικά του ήχου που προκαλούνται από την άρθρωση και την στοματική μας κοιλότητα. Για παράδειγμα στις περιοχές αυτές εντοπίζεται ο έντονος θόρυβος που προκαλείται από τον τρόπο που ο/η τραγουσιστής/τρια προφέρει τα “σίγμα” ή άλλα έντονα σύμφωνα. Παράλληλα όμως είναι η περιοχή που “φωτίζει” και δίνει διαύγεια στην φωνή. Υπάρχουν περιπτώσεις που θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε για την περιοχή αυτή πολλαπλά παραμετρικά EQ. Για παράδειγμα μπορεί να θέλετε να τονίσετε συνολικά το εύρος συχνοτήτων 5000Hz με 8000Hz, χρησιμοποιώντας ένα παραμετρικό EQ, έτσι ώστε να “φωτίσετε” την φωνή, αλλά αυτό να προκαλεί παράπλευρα προβλήματα όπως στο να αρχίσουν να βγαίνουν πολύ έντονοι θόρυβοι που προκαλούνται από την άρθρωση. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε επιπρόσθετα παραμετρικά Equalizer με πολύ στενό εύρος (Q), έτσι ώστε να εντοπίσετε και να υποβαθμίσετε τις μεμονωμένες συχνότητες που το προκαλούν. Σαν πιο εξελιγμένη μέθοδο για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ιδανικά ένα δυναμικό EQ, ένα De-Esser ή ακόμα και ένα Multiband Compressor.

Η περιοχή αυτή είναι υπεύθυνη για αυτό που εκλαμβάνουμε τον “αέρα” της φωνής. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε ένα ευρύ παραμετρικό EQ και να τονώσετε ελαφρά τις συχνότητες αυτές έτσι ώστε να δώσετε ένα πιο αέρινο χαρακτήρα στα φωνητικά. Εάν αποφασίσετε να ενισχύετε αυτές της συχνότητες να είστε προσεκτικοί γιατί ενδέχεται να αρχίσουν να γίνονται ιδιαίτερα ακουστές οι ανάσες του/της τραγουδιστή/τριας. Σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο σε ενοχλητικό βαθμό, μπορείτε να επεξεργαστείτε την κυματομορφή και να απομονώσετε τις ανάσες. Στην συνέχεια χαμηλώστε τις χρησιμοποιώντας το Region Gain ή την λειτουργία Region Automation.

• Δοκιμάστε διαφορετικές αποστάσεις από το μικρόφωνο κατά την ηχογράφηση.
• Μάθετε να αναγνωρίζετε και να λύνετε τα έντονα προβλήματα πριν την ηχογράφηση. Ηχογραφήστε δοκιμαστικά και εφαρμόστε πειραματικά το EQ για να δείτε αν υπάρχει για παράδειγμα πολύ έντονο Sibilance που δύσκολα αντιμετωπίζεται. Μη μπείτε στην διαδικασία να το διορθώσετε μετά. Επιλέξτε ένα διαφορετικό μικρόφωνο που συμπεριφέρεται πιο ευνοϊκά ως προς εσάς.
• Εντοπίστε και διορθώστε τα προβλήματα σε Solo, αλλά ρυθμίστε δημιουργικά σε Full Mix.
• Χρησιμοποιήστε το EQ πριν αλλά και μετά το Compressor.
• Κάντε χώρο στη μίξη για να τοποθετήσετε την φωνή όχι μόνο συχνοτικά αλλά και στερεοφωνικά.
• Μην πέφτετε στην παγίδα της συνεχούς προσθήκης EQ. Τα αυτιά σας μετά από κάποια ώρα ενδέχεται να συνηθίσουν τον ήχο και να ζητούν κάτι διαφορετικό. Βεβαιωθείτε ότι αυτό που κάνετε είναι αισθητικά ωραίο και όχι απλά διαφορετικό. Αν δεν είστε σίγουροι, ακούστε κάτι άλλο ή κάντε ένα διάλειμμα και επιστρέψτε αργότερα έτσι ώστε να κρίνετε αντικειμενικά.