Compression Basics

Μια πολύ βασική μονάδα επεξεργασίας, που χρησιμοποιούμε κατά τη διαδικασία της μίξης στο Logic Pro αλλά και σε όλα τα προγράμματα DAW, είναι ο συμπιεστής δυναμικής περιοχής ή “Compressor”. Για να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί ο Compressor είναι πρώτα απαραίτητο να κατανοήσουμε την έννοια της δυναμικής περιοχής ενός σήματος. Ως δυναμική περιοχή ή δυναμικό εύρος ενός σήματος, ορίζεται η απόσταση που καταγράφεται ανάμεσα στη μικρότερη και τη μεγαλύτερη τιμή της έντασης του μέσα τη διάρκεια του χρόνου. Πιο απλά είναι η απόσταση σε dB ανάμεσα στο πιο σιγανό και το πιο δυνατό κομμάτι της κυματομορφής.

Τα Compressors μας βοηθούν να ελέγξουμε και να οριοθετήσουμε το δυναμικό εύρος ενός σήματος και να περιορίσουμε τις έντονες διακυμάνσεις της έντασης του, συμπιέζοντας τις κορυφώσεις της κυματομορφή, βάση μίας προκαθορισμένης αναλογίας. Πρακτικά, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι το Compression βοηθάει στην ευκρίνεια των στοιχείων μέσα σε μία μίξη προκειμένου να έχουμε μία άνετη ακρόαση. Παράλληλα αναδεικνύει τις λεπτομέρειες της ηχογράφησης και βοηθάει στο να ακουστούν τα διάφορα στοιχεία της μίξης πιο “δεμένα” μεταξύ τους. Χρησιμοποιείται επίσης για να τονώσει τις χροιές των οργάνων και να δώσει ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα “δυναμικής” στους ήχους μας.

1. Threshold ή Κατώφλι

Προκειμένου να περιοριστεί η δυναμική περιοχή ενός σήματος το Compressor φροντίζει να συμπιέσει τις κορυφώσεις του σήματος που υπερβαίνουν ένα προκαθορισμένο όριο. Η παράμετρος “Threshold” (κατώφλι) ρυθμίζει το όριο αυτό. Εφόσον ανιχνευτεί ότι το σήμα ξεπερνάει την τιμή του Threshold, τότε ο Compressor θα αρχίσει να συμπιέζει το σήμα. Η παράμετρος αυτή είναι σχετική ως προς την στάθμη του σήματος εισόδου και θα πρέπει να ρυθμίζεται ανά περίπτωση.

2. Ratio

Η παράμετρος “Ratio” καθορίζει το πόσο πολύ θα συμπιεστεί το σήμα που υπερβαίνει το επίπεδο της τιμής “Threshold” βάση μίας προκαθορισμένης αναλογίας. Σε μαθηματικούς όρους, το Ratio συγκρίνει το ποσό του εισερχόμενου σήματος που έχει ξεπεράσει το Threshold με το ποσό του εξασθενημένου σήματος που έχει ξεπεράσει το Threshold.

Για παράδειγμα ένα Ratio 4:1 περιγράφει μια κατάσταση στην οποία το εισερχόμενο σήμα που έχει ξεπεράσει το Threshold, είναι κατά 4 φορές μεγαλύτερο από το εξερχόμενο σήμα που έχει ξεπεράσει το Threshold. Πρακτικά 4 dB εισερχόμενου σήματος πάνω από το Threshold γίνονται 1 dB εξερχόμενου σήματος πάνω από το Threshold, 8 dB εισερχόμενου σήματος πάνω από το Threshold γίνονται 2 dB εξερχόμενου σήματος πάνω από το Threshold και ούτω καθ’εξής.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ!! Οδηγώντας το Ratio σε μεγάλες τιμές (π.χ. 20:1 ή 30:1) θα οδηγήσει τον Compressor να αρχίσει να λειτουργεί ως “Limiter” αφού ανεξαρτήτως των διακυμάνσεων του εισερχόμενου σήματος, η μέγιστη ένταση της εξόδου τείνει να σταθεροποιείται γύρω από την τιμή του Threshold.

3. Attack

Μια ακόμα βασική παράμετρος του Compressor είναι το “Attack”. Περιγράφει το χρόνο που θα χρειαστεί ο Compressor για να φτάσει στην πλήρη συμπίεση του σήματος, έτσι όπως ορίζεται από την παράμετρο Ratio. Οσο μεγαλύτερο είναι το Attack τόσο μεγαλύτερη ποσότητα δυνατού σήματος θα καταφέρει να “διαρρεύσει” κατά την διάρκεια της μετάβασης αφήονοντας τις “αιχμές” στις ατάκες της κυματομορφής ανεμηρέαστες.

4. Release

Το “Release” αποτελεί επίσης μία πολύ σημαντική παράμετρο του Compressor, ικανή να δώσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα στην εφαρμογή του Compression. Οταν το εισερχόμενο σήμα σταματήσει να υπερβαίνει το Threshold, τότε το Compressor θα πρέπει να μπεί στο στάδιο της αποσυμπίεσης. Το Release περιγράφει το χρόνο που θα χρειαστεί ο Compressor προκειμένου να επαναφέρει το σήμα στα φυσιολογικά του επίπεδα περνώντας από το στάδιο συμπίεσης στο στάδιο της αποσυμπίεσης

5. Make Up Gain

Παρότι ο κύριος ρόλος του Compressor είναι να εξασθενεί το σήμα εισόδου, πολλές φορές θα παρατηρήσετε ότι το αντιληπτό αποτέλεσμα είναι το αντίθετο. Δηλαδή ως αποτέλεσμα της εφαρμογής Compression εκλαμβάνουμε περισσότερο ότι δυνάμωσε το περιεχόμενο της κυματομορφής σε χαμηλές εντάσεις παρά του ότι ελαττώθηκε η ένταση των κορυφώσεων. Την ευθύνη για αυτό φέρει η παράμετρος “Make Up Gain”. Η παράμετρος αυτή χρησιμοποιείται προκειμένου να επαναφέρουμε την στάθμη του σήματος σε φυσιολογικά επίπεδα μετά την συμπίεση. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η ένταση του συμπιεσμένου σήματος αλλά ταυτόχρονα και την ένταση του μη συμπιεσμένου σήματος αναδυκνείοντας  περιεχόμενο σε δυναμικές που πρίν την επεξαργασία ήταν λιγότερο ακουστό.

Το παρακάτω σχεδιάγραμμα απεικονίζει την επιρροή του Compressor και των βασικών παραμέτρων του σε μία απλή ημιτονοειδή κυματομορφή.

• Φροντίστε ότι δεν χρησιμοποιείτε τον Compressor χωρίς να υπάρχει λόγος και χωρίς να γνωρίζετε γιατί.
• Φροντίστε ότι δεν χρησιμοποιείτε τον Compressor για λανθασμένους λόγους. Για παράδειγμα αν έχετε ηχογραφήσει μια φωνή και η ένταση της στα κουπλέ είναι αισθητά χαμηλότερη απ’ ότι στα ρεφρέν, είναι προτιμότερο να διαχωρίσετε το Region και να εφαρμόσετε Gain, παρά να φορτώσετε έναν Compressor. Εάν οι διακυμάνσεις της έντασης είναι μεγάλες, τότε θα αναγκαστείτε να εφαρμόσετε μεγάλο λόγο συμπίεσης (Ratio), το οποίο θα λύσει το πρόβλημα της έντασης, αλλά ταυτόχρονα θα προκαλέσει προβλήματα υπέρ-συμπίεσης.
• Θα πρέπει να είστε προσεκτικοί με την χρήση του Compressor αφού υπέρ-συμπιεσμένα κανάλια ή μίξεις μπορεί να αφαιρέσουν τη ζωντάνια του ήχου, να αλλοιώσουν τις χροιές και να παράγουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
• Εκτός από τις ρυθμίσεις δώστε ιδιαίτερη βάση στον τύπο του Compressor που επιλέγετε να χρησιμοποιήσετε. Βεβαιωθείτε ότι έχετε δοκιμάσει και επιλέξει τον κατάλληλο τύπο ή προσομοίωση κυκλώματος, που αρμόζει καλύτερα στο υλικό σας. Μπορείτε να δείτε περισσότερα σχετικά με τους κλασικούς τύπους Compressor πατώντας εδώ.
• Οταν ρυθμίζετε τον Compressor φροντίστε ότι δεν δουλεύετε αποκλειστικά σε κατάσταση Solo. Βεβαιωθείτε ότι ελέγχετε ακουστικά τις ρυθμίσεις σας και σε σχέση και με την υπόλοιπη μίξη.
• Πειραματιστείτε με ακραίες ρυθμίσεις και στην συνέχεια εφαρμόστε παράλληλο Compression ρυθμίζοντας το ποτενσιόμετρο “Mix” προκειμένου δώσετε στο υλικό σας ένα ιδιαίτερο και ασυνήθιστο χαρακτήρα. Μπορείτε να δείτε περισσότερα σχετικά με το παράλληλο Compression πατώντας εδώ.

Το παρόν άρθρο διαθέτει αποσπάσματα κειμένου και εικόνες από το βιβλίο “Μουσική Παραγωγή με το Logic Pro”.